პროცესები, რომლებიც მოითხოვენ ყურადღებას და განსხვავდებიან ყურადღების ჩარევის გარეშე მიმდინარე ავტომატური პროცესებისგან.

ხშირად რთულია ერთდროულად ერთზე მეტი კონტროლიებადი პროცესის ერთდროულად განხორციელება, რადგან ისინი უფრო მეტ რესურსს მოითხოვენ, ადამიანებს კი ინფორმაციის გადამუშავების შეზღუდული რესურსები აქვთ, რომელთაც სხვადასხვა დავალებაზე ანაწილებენ. ამ რესურსების გადანაწილებაზე ყურადღებაა პასუხისმგებელი. ამ შემთხვევაში ყურადღება სელექციას გულისხმობს. ამიტომ ყურადღებით ხდება იმ კონტროლირებადი პროცესების შერჩევა, რომელთა ერთდროულად განხორციელებაც შესაძლებელია.

მაგალითად, სწორ გზაზე სიარულის დროს საუბარი და სიარული ხელს არ უშლის ერთმანეთს, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ სწორ გზაზე სიარული და ლაპარაკი შედარებით ავტომატური აქტივობებია; თუმცა, გუბეების გამოჩენისთანავე სიტუაცია იცვლება, რაც გაიძულებთ გზის მრავალი ვარიანტიდან აირჩიოთ ერთ-ერთი: უნდა გადაწყვიტოთ, საით წახვიდეთ და რა თქვათ. რადგანაც თქვენ არ შეგიძლიათ ორივე მოქმედების ერთდროულად შესრულება, თქვენი ყურადღება „ჩიხში ექცევა“. ეს მაგალითი ცხადყოფს, რატომ ხდება კონტროლირებადი და ავტომატური პროცესების ხარისხის და არა ზუსტი კატეგორიების მიხედვით განსაზღვრა. პირობების გართულების შემთხვევაში ის, რაც ავტომატური იყო, უკვე ყურადღების კონტროლს საჭიროებს. ამგვარად, კონტექსტიდან გამომდინარე, ესა თუ ის პროცესი შეიძლება მეტ-ნაკლებ ყურადღებას ითხოვდეს.

*** 

გამოყენებული ლიტერატურა: 

გერიგი, რ. და ზიმბარდო, ფ. (2009). ფსიქოლოგია და ცხოვრება, თბილისი, თსუ.